Theo Báo cáo Cập nhật Triển vọng Phát triển châu Á (ADO) 2020 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) công bố ngày 15/9, tổng sản phẩm (GDP) khu vực châu Á đang phát triển sẽ suy giảm 0,7% trong năm 2020, sau đó sẽ bật trở lại và đạt mức 6,8% trong năm 2021.
Tuy nhiên, nền kinh tế Việt Nam vẫn được dự báo tăng trưởng ở mức 1,8% trong năm 2020 giữa bối cảnh đại dịch COVID-19 và gia tăng ở mức 6,3% trong năm 2021. Tăng trưởng kinh tế vẫn vững vàng trong năm 2020 phần lớn là nhờ thành công của Chính phủ trong việc kiểm soát sự lây lan của dịch COVID-19.
Trong buổi công bố Báo cáo Cập nhật Triển vọng Phát triển châu Á (ADO) 2020, Giám đốc Quốc gia của ADB tại Việt Nam – ông Andrew Jeffries nhận định, tiêu dùng nội địa giảm sút và nhu cầu toàn cầu suy yếu do đại dịch COVID-19 đã ảnh hưởng tới nền kinh tế Việt Nam nhiều hơn dự kiến.
Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế Việt Nam vẫn sẽ vững vàng trong năm 2020 bởi sự góp sức từ nhiều yếu tố.
Đối với sự tiếp sức từ trong nước, điểm lớn nhất là nhờ thành công của Chính phủ trong việc kiểm soát sự lây lan của COVID-19. Song song đó là các hỗ trợ từ sự ổn định kinh tế vĩ mô của Việt Nam, tăng cường chi tiêu công và những cải cách đang tiến hành nhằm cải thiện môi trường kinh doanh.
Bên cạnh đó, việc chúng ta đã và đang tham gia một số lượng lớn các hiệp định thương mại song phương và đa phương cũng sẽ góp phần giúp nền kinh tế Việt Nam phục hồi. Gần đây nhất là việc ký kết Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA).
Có thể bạn quan tâm: Ngành xuất khẩu khởi đầu “bội thu” với Hiệp định thương mại tự do (EVFTA)
Đối với tác động từ môi trường bên ngoài, Việt Nam cũng có nhiều khả năng được hưởng lợi từ sự dịch chuyển hiện nay của các chuỗi cung ứng sang những quốc gia có chi phí thấp hơn. Điển hình là từ sự chuyển hướng sản xuất đang tiếp diễn từ Trung Quốc sang Việt Nam.
Bên cạnh các tác động tích cực, các tác động lớn vẫn còn như đại dịch COVID-19 kéo dài trên toàn cầu vẫn là nguy cơ lớn nhất đối với triển vọng tăng trưởng của Việt Nam trong năm nay và năm sau.
Suy thoái toàn cầu và các điều kiện trong nước yếu đi, đặc biệt là tình trạng thất nghiệp xấu đi và tiêu dùng suy giảm đáng kể, đã gây tổn hại cho nền kinh tế nặng nề hơn dự kiến. ADB cho rằng, triển vọng kinh tế còn bị đe dọa bởi sự gia tăng các ca nhiễm COVID-19 mới kể từ cuối tháng 7 năm 2020. Trên cơ sở đó, dự báo tăng trưởng cho năm 2020 được ADB điều chỉnh giảm từ 4,8% trong Báo cáo ADO 2020 và 4,1% trong Báo cáo ADO bổ sung vào tháng 6, xuống 1,8% trong báo cáo lần này.
Báo cáo này cũng nhận định những mối đe dọa khác là căng thẳng thương mại toàn cầu, dẫn tới gia tăng bảo hộ thương mại và các rủi ro tài chính có thể trầm trọng thêm bởi đại dịch kéo dài.
Trong bối cảnh dịch bệnh, sự đi xuống của kinh tế toàn cầu khiến đầu tư tư nhân bị giảm mạnh, Chính phủ Việt Nam đã có giải pháp “khôn ngoan” khi thúc đẩy đầu tư công, hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế.
Vẫn còn nhiều thách thức khi tiến độ giải ngân bị ảnh hưởng do các khâu triển khai dự án như đánh giá tác động, giải phóng mặt bằng, một số việc gặp khó khăn hơn khi có dịch bệnh…, nhưng tiến độ giải ngân năm nay vẫn cao hơn so với một số năm vừa qua.
“ADB cam kết sẽ phối hợp với các đối tác Việt Nam để triển khai hiệu quả hơn các dự án đầu tư công hiệu quả hơn trong tương lai”, ông Andrew Jeffries nói.
Theo ADB, lạm phát có thể bị đẩy lên do giá hàng hóa cơ bản tăng và thanh khoản tăng do đẩy nhanh đầu tư công. Tuy nhiên, lạm phát sẽ tiếp tục ở mức thấp trong năm 2020, thấp hơn so với mục tiêu 4,0%, do tình trạng tăng trưởng và chi tiêu thấp vẫn kéo dài.
ADB nhận định, hoạt động cho vay sẽ vẫn tiếp tục yếu mặc dù Ngân hàng Nhà nước đã áp dụng những biện pháp hỗ trợ. Về phần mình, các ngân hàng có thể không muốn nới lỏng các tiêu chuẩn cho vay để chấp nhận bảng cân đối kế toán yếu hơn của doanh nghiệp, do lo ngại gia tăng nợ xấu khi kết thúc thời hạn tái cơ cấu khoản vay. Nhu cầu tín dụng từ phía doanh nghiệp cũng giảm, đi đôi với lượng cầu thấp đối với các sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp. Do đó, tín dụng ngân hàng được dự báo chỉ tăng 10% trong năm nay, thấp hơn nhiều so với mục tiêu tăng trưởng năm 14,0% của
Ngân hàng Nhà nước.
Với số thu thuế giảm do thu nhập và thu từ hoạt động xuất khẩu đều giảm, chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe và an sinh xã hội tăng cao và khả năng bổ sung gói hỗ trợ ngân sách trong năm 2020, thâm hụt tài khóa dự báo sẽ tăng lên tương đương 6,0% GDP vào năm 2020 và sẽ giảm xuống 3,5% vào năm 2021. Giải ngân đầu tư công trong 6 tháng đầu năm 2020 còn chậm nhưng sẽ tăng tiến độ trong 6 tháng cuối năm, giúp nền kinh tế tiếp tục duy trì.
Chuyên gia Kinh tế trưởng của ADB – ông Nguyễn Minh Cường phân tích về đầu tư nước ngoài như sau: Sang năm 2021, đầu tư sẽ được đẩy mạnh nhờ cải thiện giải ngân đầu tư công, hoạt động sản xuất tiếp tục chuyển hướng từ Trung Quốc sang Việt Nam, kinh tế Trung Quốc phục hồi và hiệp định thương mại tự do với Liên minh châu Âu đi vào thực hiện để tự do hóa thương mại.
Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản đã công bố danh sách 15 doanh nghiệp Nhật Bản sẽ chuyển hoạt động sản xuất của họ từ Trung Quốc sang Việt Nam. Phần lớn các doanh nghiệp chuyển sang Việt Nam sản xuất thiết bị y tế, và các doanh nghiệp còn lại sản xuất thiết bị bán dẫn, linh kiện điện thoại, máy điều hòa không khí hoặc mô-đun nguồn.
Việt Nam cần thay đổi cách thức cạnh tranh thu hút đầu tư, không dựa nhiều vào ưu đãi, chi phí thấp như trước mà cần dựa nhiều vào chất lượng, tạo ra hiệu quả về chất lượng, năng suất lao động, logistics.
“Quan trọng các nhà đầu tư đó có đáp ứng tiêu chuẩn, chuyển giao công nghệ, đáp ứng tiêu chuẩn môi trường, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nội địa kết nối hay không”, ông Nguyễn Minh Cường khuyến nghị.
