Mấy ngày nay, sự việc liên quan đến một số giảng viên bất ngờ bị cơ quan thuế tại TP.HCM bị truy thu thuế thu nhập cá nhân trong nhiều năm với số tiền hàng trăm triệu đồng, đang gây xôn xao trong dư luận.
Theo TS. Lê Quang Dũng, Giảng viên Viện Kế toán kiểm toán (Trường Đại học Kinh tế Quốc dân) lý giải, những giảng viên bị truy thu thuế là những người có nhiều nguồn thu nhập nhưng cuối năm không tổng hợp lại để quyết toán thuế thu nhập cá nhân.
Nếu thu nhập phát sinh lớn sẽ dẫn tới tình huống số tiền đã tạm khấu trừ bị thấp hơn số phải nộp, mức thuế suất có thể cao hơn mức 10% đã khấu trừ. Khi thực hiện khấu trừ 10% tại nguồn, người nộp thuế phải được nhận chứng từ khấu trừ thuế thu nhập cá nhân để xác định số thuế thu nhập cá nhân đã tạm nộp. Khi quyết toán xác định số thuế phải nộp dựa trên tổng thu nhập trừ đi số thuế đã nộp thì ra số thuế còn phải nộp.
Tình huống truy thu là những giảng viên này khi thực hiện quyết toán đã không tính phần thu nhập thêm và cũng không có chứng từ khấu trừ thuế làm minh chứng.
Thực tế, ngoài nguồn thu nhập từ việc giảng dạy ở trường, các giảng viên còn có nguồn thu nhập khác từ việc viết sách, viết báo, thỉnh giảng. Trước khi trả thu nhập, các đơn vị đều khấu trừ thuế thu nhập cá nhân 10%.
Những tưởng rằng như vậy là đã nộp thuế đầy đủ, nên cuối năm họ chỉ ủy quyền quyết toán thuế phần thu nhập từ trường cho trường thực hiện quyết toán. Hơn nữa, từ trước tới giờ họ không nhận được thông báo nhắc nhở nào về việc nộp thuế thu nhập cá nhân thiếu.
Do đó, khi nhận được thông báo truy thu thuế thu nhập cá nhân trong 6 năm (từ 2014 đến nay) với số tiền lên đến vài trăm triệu đồng, trong đó gần một nửa là tiền phạt và chậm nộp thì họ thật sự rất hoang mang.
Tại sao nhiều năm qua cơ quan thuế không truy thu ngay mà lại dồn nhiều năm để truy thu?
Giải đáp vấn đề này, Tổng cục Thuế cho biết, Luật Quản lý thuế quy định người nộp thuế tự khai, tự chịu trách nhiệm trước pháp luật. Nếu vi phạm, ngoài việc truy thu số tiền thuế thiếu còn bị xử phạt tiền chậm nộp.
Căn cứ pháp lý:
- Thông tư 156/2013/TT-BTC và Thông tư 92/2015/TT-BTC quy định rõ, trường hợp người nộp thuế là cá nhân cư trú có nhiều nguồn thu nhập từ tiền lương, tiền công có số thuế phải nộp thêm thì có trách nhiệm khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân.
- Điều 10 Nghị định 129/2013/NĐ-CP ngày 16/10/2013 của Chính phủ quy định, trường hợp người nộp thuế khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp đã bị cơ quan thuế kiểm tra phát hiện, ngoài việc bị xử phạt nộp đủ số tiền thuế thiếu, tiền chậm nộp tiền thuế vào ngân sách Nhà nước còn bị xử phạt về hành vi khai sai.
Thời gian qua, để người nộp thuế biết và chủ động thực hiện nghĩa vụ, cơ quan thuế các cấp thường xuyên tuyên truyền, thông tin đến người dân dưới nhiều hình thức khác nhau về chính sách thuế thu nhập cá nhân. Đa số người nộp thuế đều chấp hành tốt các quy định về khai, nộp thuế đối với số thuế thu nhập cá nhân.
Theo luật sư Phạm Quang Xá (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội), chỉ cần bị truy thu một năm, phạt một năm, chắc chắn các năm sau người nộp thuế có nguồn thu nhập từ nhiều nơi sẽ tự giác đến quyết toán chứ không dám chờ cơ quan thuế gửi thông báo. Việc truy thu thuế được thực hiện sớm thì ngân sách Nhà nước đã thu được thuế sớm và người nộp thuế sẽ không bị phạt nặng như vậy.
