Cơ quan thuế và cuộc chiến chống trục lợi tiền thuế giá trị gia tăng (VAT)

Nhiều cá nhân thành lập hàng loạt DN không có thật (sử dụng chứng minh nhân dân bị đánh cắp…) nhằm sử dụng bất hợp pháp hóa đơn, thông qua đó nâng khống giá trị hàng hóa và các công ty này khai khống thuế giá trị gia tăng đầu vào nhằm chiếm đoạt tiền thuế giá trị gia tăng; các chữ ký trên giấy tờ giao dịch (hợp đồng kinh tế, hóa đơn…) thậm chí chữ ký đăng ký tại các ngân hàng thương mại và các chứng từ thanh toán đều là chữ ký giả.

Đã có không ít DN lợi dụng sự thông thoáng, của pháp luật để thực hiện các hành vi mua bán hóa đơn bất hợp pháp (hóa đơn không gắn với hàng hóa), với nhiều chiêu thức mới để qua mặt cơ quan thuế. Nhiều đối tượng lập DN “ma”, sử dụng thủ đoạn thuê các đối tượng kém hiểu biết, thậm chỉ cả người đang mắc bệnh hiểm nghèo làm đại diện pháp luật, thực hiện mua bán hóa đơn lòng vòng để bán cho các DN khác làm chứng từ hợp thức hóa đầu vào nhằm khấu trừ thuế, hoặc xin hoàn thuế.

Đặc biệt, nhiều cá nhân cho doanh nghiệp tạm ngừng nghỉ kinh doanh, thay đổi địa điểm kinh doanh, đổi tên doanh nghiệp, chuyển địa bàn hoạt động sang địa phương khác, thậm chí bỏ địa chỉ kinh doanh không đóng mã số thuế… Bên cạnh đó, không ít DN có vốn đầu tư nước ngoài có hành vi gian lận thuế thông qua việc chuyển giá, liên tục khai lỗ để không phải nộp thuế và đã bị cơ quan thuế kiểm tra, phát hiện truy thu, truy hoàn cho ngân sách Nhà Nước.

Việc hoàn thuế giá trị gia tăng là trả lại cho DN số tiền thuế đã ứng trước theo quy định của pháp luật thuế. Có thể thấy, với số tiền thuế VAT được hoàn nhanh, nhiều DN quay vòng vốn nhanh, thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, nhất là trong bối cảnh đang khó khăn do ảnh hưởng tiêu cực từ đại dịch Covid-19. 

Tuy nhiên, thực tế cho thấy trong thời gian qua, doanh nghiệp có dấu hiệu gian lận tiền hoàn thuế giá trị gia tăng, tiền khấu trừ thuế giá trị gia tăng. Một số thống kê cho thấy, hiện doanh nghiệp thường sử dụng một số cách thức như: khai tăng thuế giá  trị gia tăng đầu vào được khấu trừ và giảm thuế VAT đầu ra phải nộp; điều chỉnh thuế VAT đầu vào và đầu ra không đúng quy định; xác định sai thuế suất đối với hàng hóa…

Điều đáng nói có cả DN FDI (có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài) thường gian lận kê khai đầu vào bằng cách khai khống giá trị, có dấu hiệu vi phạm về chuyển giá. Hoặc có trường hợp các công ty con có công ty mẹ ở nước ngoài, công ty mẹ áp phí quản lý rất cao lên công ty con để từ đó rất nhiều công ty FDI khai lỗ nhằm không phải đóng thuế cho Chính phủ Việt Nam.