📢 Vào ngày 26/11/2024, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Thuế Giá trị gia tăng (GTGT) số 48/2024/QH15. Luật mới sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 07 năm 2025, mang đến nhiều thay đổi quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kê khai, khấu trừ và hoàn thuế của mọi doanh nghiệp.
1. Khấu trừ thuế GTGT đầu vào: Siết chặt quy định về điều kiện thanh toán
🎯Luật thuế GTGT 2024, áp dụng từ 01 tháng 07 năm 2025 đã bãi bỏ ngưỡng giá trị giao dịch “từ 20 triệu đồng trở lên” mới phải thanh toán không dùng tiền mặt.
➡️ Một trong những thay đổi mang tính bước ngoặt là việc sửa đổi, bổ sung điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Theo quy định tại Khoản 2, Điều 14, Luật thuế GTGT 2024, để được khấu trừ thuế, doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện:
“a) Có hóa đơn giá trị gia tăng mua hàng hóa, dịch vụ hoặc chứng từ nộp thuế giá trị gia tăng ở khâu nhập khẩu hoặc chứng từ nộp thuế giá trị gia tăng thay cho phía nước ngoài quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 4 của Luật này. Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định chứng từ nộp thuế giá trị gia tăng thay cho phía nước ngoài;
b) Có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào, trừ một số trường hợp đặc thù theo quy định của Chính phủ;
c) Đối với hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu, ngoài các điều kiện quy định tại điểm a và điểm b khoản này còn phải có: hợp đồng ký kết với bên nước ngoài về việc bán, gia công hàng hóa, cung cấp dịch vụ; hóa đơn bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ; chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt; tờ khai hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu; phiếu đóng gói, vận đơn, chứng từ bảo hiểm hàng hóa (nếu có). Chính phủ quy định về điều kiện khấu trừ đối với trường hợp xuất khẩu hàng hóa qua sàn thương mại điện tử ở nước ngoài và một số trường hợp đặc thù khác.”
➡️ Điểm thay đổi quan trọng mà doanh nghiệp cần lưu ý là tại Tiết b, Khoản 2, Điều 14, Luật thuế GTGT 2024 nêu trên đã bãi bỏ ngưỡng giá trị giao dịch “từ 20 triệu đồng trở lên” mới phải thanh toán không dùng tiền mặt. Điều này có nghĩa là, về nguyên tắc, mọi giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ, không phân biệt giá trị, đều phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt mới đủ điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào, trừ một số trường hợp đặc thù theo quy định của Chính phủ.
➡️ Trong Dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Thuế GTGT 2024 (chưa được ban hành chính thức), Bộ Tài chính đề xuất giảm ngưỡng yêu cầu chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt từ 20 triệu đồng xuống còn 5 triệu đồng (đã bao gồm thuế GTGT). Tuy nhiên, vì Nghị định hướng dẫn vẫn còn đang trong giai đoạn Dự thảo, chưa chính thức áp dụng nên doanh nghiệp vẫn cần có sự chuẩn bị cho quy định mới của Luật thuế GTGT nêu trên và thực hiện triển khai thanh toán không dùng tiền mặt theo đúng quy định.
🎯 Khuyến nghị cho Doanh nghiệp
👉 Kiểm tra các nghiệp vụ hay thanh toán bằng tiền mặt không còn phù hợp theo quy định mới và triển khai ngay phương thức thanh toán không dùng tiền mặt.
👉 Rà soát lại quy trình thanh toán tại doanh nghiệp và cập nhật các nội dung mới vào quy trình nhằm đảm bảo tính tuân thủ, ưu tiên tối đa các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt (chuyển khoản, séc, ủy nhiệm chi,…) cho mọi giao dịch.
👉 Phổ biến rộng rãi về quy định mới đến tất cả các bộ phận và vị trí trong doanh nghiệp, đảm bảo hiểu và thực hiện đúng theo quy trình được cập nhật.
2. Đối tượng không chịu thuế GTGT: Nâng mức doanh thu không chịu thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh
➡️ Đây là một trong những thay đổi nổi bật và có ảnh hưởng lớn nhất, quy định tại Khoản 25, Điều 5, Luật thuế GTGT 2024, cụ thể như sau:
“25. Hàng hóa, dịch vụ của hộ, cá nhân sản xuất, kinh doanh có mức doanh thu hằng năm từ 200 triệu đồng trở xuống; tài sản của tổ chức, cá nhân không kinh doanh, không phải là người nộp thuế giá trị gia tăng bán ra; hàng dự trữ quốc gia do cơ quan dự trữ quốc gia bán ra; các khoản thu phí, lệ phí theo quy định của pháp luật về phí và lệ phí.”
➡️ Thời điểm áp dụng: Quy định này sẽ có hiệu lực muộn hơn các quy định khác, bắt đầu từ ngày 01/01/2026. Điều này có nghĩa là các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng trở xuống trong một năm sẽ không phải nộp thuế GTGT.
➡️ Bổ sung sác đối tượng mới không chịu thuế GTGT: Luật mới đã bổ sung một số hàng hóa, dịch vụ vào danh sách đối tượng không chịu thuế để phù hợp với thực tiễn và chính sách của Nhà nước, bao gồm:
- Quà biếu, quà tặng cho mục đích phi kinh doanh: Quà biếu, quà tặng là hàng hóa nhập khẩu không nhằm mục đích kinh doanh, sản xuất của các tổ chức, cá nhân tại Việt Nam.
- Hàng hóa chuyển cho mục đích giáo dục: Hàng hóa được chuyển giữa các cơ sở giáo dục (bao gồm cả cơ sở giáo dục mầm non) để phục vụ hoạt động giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học.
- Dịch vụ liên quan đến tín chỉ giảm phát thải: Dịch vụ bán tín chỉ (chứng chỉ) giảm phát thải đã được cơ quan có thẩm quyền cấp.
- Hàng hóa, dịch vụ của hộ gia đình, cá nhân có hoạt động trồng trọt, chăn nuôi, đánh bắt thủy hải sản chưa chế biến: Bổ sung làm rõ hơn đối với sản phẩm chưa qua chế biến hoặc chỉ qua sơ chế thông thường.
🎯 Khuyến nghị cho Doanh nghiệp
👉 Đánh giá và rà soát hoạt động của doanh nghiệp để xác định có thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT hay không.
👉 Kịp thời cập nhật các thay đổi để áp dụng vào quá trình kinh doanh thu đáp ứng tuân thủ về thuế GTGT.
👉 Phổ biến rộng rãi về quy định mới đến tất cả các bộ phận và vị trí trong doanh nghiệp, đảm bảo hiểu và thực hiện đúng theo quy trình được cập nhật.
3. Các hành vi bị nghiêm cấm trong khấu trừ, hoàn thuế: Quy định rõ và chế tài mạnh
➡️ Luật Thuế GTGT 2024 đã hệ thống hóa một cách rõ ràng và cụ thể hơn các hành vi bị nghiêm cấm trong khấu trừ và hoàn thuế tại Điều 13, cụ thể như sau:
“1. Mua, cho, bán, tổ chức quảng cáo, môi giới mua, bán hóa đơn.
2. Tạo lập giao dịch mua, bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ không có thật hoặc giao dịch không đúng quy định của pháp luật.
3. Lập hóa đơn bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trong thời gian tạm ngừng hoạt động kinh doanh, trừ trường hợp lập hóa đơn giao cho khách hàng để thực hiện các hợp đồng đã ký trước ngày thông báo tạm ngừng kinh doanh.
4. Sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn, chứng từ theo quy định của Chính phủ.
5. Không chuyển dữ liệu hóa đơn điện tử về cơ quan thuế theo quy định.
6. Làm sai lệch, sử dụng sai mục đích, truy cập trái phép, phá hủy hệ thống thông tin về hóa đơn, chứng từ.
7. Đưa, nhận, môi giới hối lộ hoặc thực hiện các hành vi khác liên quan đến hóa đơn, chứng từ để được khấu trừ thuế, hoàn thuế, chiếm đoạt tiền thuế, trốn thuế giá trị gia tăng.
8. Thông đồng, bao che; móc nối giữa công chức quản lý thuế, cơ quan quản lý thuế và cơ sở kinh doanh, người nhập khẩu, giữa các cơ sở kinh doanh, người nhập khẩu trong việc sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn, chứng từ để được khấu trừ thuế, hoàn thuế, chiếm đoạt tiền thuế, trốn thuế giá trị gia tăng.”
➡️ Việc quy định rõ ràng các hành vi bị cấm này là cơ sở pháp lý vững chắc để cơ quan thuế tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vi phạm, góp phần làm trong sạch môi trường kinh doanh.
🎯 Khuyến nghị cho Doanh nghiệp
👉 Tăng cường quy trình kiểm tra, thẩm định đối tác (KYC – Know Your Customer) trước khi giao dịch để tránh rủi ro liên quan đến hóa đơn của các doanh nghiệp “ma” hoặc doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế.
👉 Xây dựng quy trình kiểm soát nội bộ chặt chẽ để đảm bảo tính hợp pháp, hợp lệ của mọi hóa đơn, chứng từ đầu vào.
👉 Xử lý theo đúng quy định nếu phát hiện có các hóa đơn thuộc doanh nghiệp rủi ro cao về thuế.
4. Nguyên tắc "Bản chất quyết định hình thức": Tinh thần xuyên suốt của Luật thuế GTGT 2024
➡️ Mặc dù không được nêu thành một điều khoản riêng lẻ, tinh thần “bản chất quyết định hình thức” được thể hiện rất rõ nét và là nguyên tắc xuyên suốt trong các quy định của Luật thuế GTGT 2024.
➡️ Nguyên tắc này cho thấy Cơ quan thuế sẽ xem xét bản chất kinh tế thực sự của một giao dịch để đưa ra quyết định về thuế khi thực hiện kiểm tra thuế, thay vì chỉ dựa trên hình thức pháp lý hay tên gọi của các chứng từ, hợp đồng.
➡️ Việc siết chặt quy định về chứng từ thanh toán, thanh toán không dùng tiền mặt và các hành vi bị nghiêm cấm về hóa đơn, chứng từ chính là công cụ để cơ quan chức năng xác định “bản chất” của giao dịch. Một giao dịch dù có đầy đủ hóa đơn, hợp đồng nhưng nếu dòng tiền thanh toán thự, không có việc giao nhận hàng hóa tương ứng, hoặc không thực sự xảy ra trong thực tế đều dẫn đến các rủi ro cho doanh nghiệp khi giải trình cho Cơ quan thuế.
🎯 Khuyến nghị cho Doanh nghiệp
👉 Đảm bảo mọi giao dịch đều phải có đầy đủ hồ sơ, chứng từ hợp lý hợp lệ và nhất quán.
👉 Các chứng từ phản ánh đúng giao dịch phát sinh trong thực tế, đáp ứng đúng mục đích kinh doanh của doanh nghiệp
👉 Khi có các giao dịch phức tạp, giao dịch liên kết hay các hình thức bù trừ công nợ, doanh nghiệp cần chuẩn bị hồ sơ giải trình chi tiết, chặt chẽ để chứng minh bản chất thật của giao dịch khi có yêu cầu từ cơ quan thuế.
Luật Thuế GTGT 2024 với những thay đổi nêu trên chắc chắn sẽ tạo ra những thách thức nhưng cũng là cơ hội để các doanh nghiệp nâng cao tính chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả trong công tác quản trị tài chính – kế toán. Việc chuẩn bị sớm và đúng hướng sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp của bạn tự tin áp dụng luật mới từ ngày 01/07/2025.
